Anima Christi (Frisina)

31 juli: Heilige Ignatius van Loyola, belijder

Ignatius van Loyola was de zoon van een Baskische edelman. In zijn jonge jaren leidde hij een losbandig leven, maar tijdens zijn diensttijd in het Spaanse leger kwam er in 1521 een ommekeer in zijn leven toen hij tijdens een slag bij de stad Pamplona gewond raakte.

Tijdens zijn verpleging in Loyola was er weinig anders te doen dan wat te lezen. Zo las hij over Christus en in een boek over heiligenlevens. Hij raakte begeesterd en na zijn herstel ondernam hij in 1534 met zes anderen vanuit Parijs een pelgrimstocht naar Palestina. In 1537 werd hij in Venetië tot priester gewijd.

God had hem op zijn ziekbed door de innerlijke bewegingen van troost en dorheid de eerste lessen in onderscheiding der geesten en gebed bijgebracht. Hij zou dat ook in het vervolg blijven doen. Ignatius hield nauwgezet notitie bij van wat hij in zijn gebed doormaakte. Uit die aantekening is zijn handleiding voor het begeleiden van bidders gegroeid: de "Geestelijke Oefeningen".

Daarin legt Ignatius achtereenvolgens de nadruk op het ordenen van je leven, of beter het inordenen van je leven binnen Gods bedoeling met de wereld, en op de navolging van Christus door punctueel de evangelieverhalen te overwegen, en tenslotte op het vermogen om in alle dingen Gods liefde te zoeken en te vinden.

Hij was ervan overtuigd, dat deze gaven hem geschonken waren om door te geven. Zo begon hij mensen te begeleiden in hun gebed. Op zijn veertigste zette hij zich nog aan een theologiestudie te Parijs om beter onderlegd te zijn in het geven van de Geestelijke Oefeningen. Aan de universiteit probeerde hij met behulp van zijn gebedsmethode studenten te winnen voor Christus. Tenslotte vormde zich een groep van negen studenten rond de Geestelijke Oefeningen. De beroemdste van hen is wel Franciscus Xaverius, net als Ignatius een Bask.

In 1539 kwam het te Rome tot de oprichting van de Jezuïeten. In 1540 werd de orde officieel door de paus goedgekeurd. Het bijzondere was, dat de paus de onvoorwaardelijke volmacht kreeg om de leden ervan daarheen te sturen, waar hij, als plaatsbekleder van Christus, meende ze het meest nodig te hebben.

Tot aan zijn dood op 31 juli 1556 was hij het bezielende middelpunt van een snel groeiende en zich wereldwijd vertakkende organisatie. Hij bezwoer de paters om regelmatig brieven te schrijven, zodat hij op de hoogte kon blijven, en zich aan hun verhalen kon inspireren. Zelf schreef hij er duizenden.

Was de Orde in 1540 begonnen met tien man, zestien jaar later bij Ignatius' dood telde ze duizend paters en broeders, verspreid over vestigingen in heel Europa, Azië, Ethiopië en de beide Amerika's.

Zijn grafschrift luidt: "Voor hem was het kleinste niet te klein en het grootste niet te groot."

Hij werd in 1622 heilig verklaard door paus Gregorius XV.

Een van de meest bekende geschriften van de heilige Ignatius van Loyola is het volgende:

Gebed na ontvangst van de heilige Communie

Ziel van Christus, heilig mij.
Lichaam van Christus, red mij.
Bloed van Christus, verblijd mij.
Water uit de zijde van Christus, was mij.
Lijden van Christus, sterk mij.
O goede Jezus, verhoor mij.
In Uw wonden, verberg mij.
Laat mij niet van U gescheiden worden.
Tegen de boze vijand, bescherm mij.
In het uur van mijn dood, roep mij.
En laat mij tot U komen,
om met Uw heiligen U te loven
in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Julimaand - Kostbaar-Bloedmaand: O Bone Iesu (Palestrina)

Latijn
O bone Iesu,
miserere nobis,
quia tu creasti nos,
tu redemisti nos
sanguine tuo praetiosissimo.

Nederlands
O zoete Jezus,
ontferm U over ons,
Omdat U ons geschapen hebt,
hebt U ons verlost
met Uw kostbaar Bloed.

Negende zondag na Pinksteren

Jezus weent over Jeruzalem.

Epistel
1 Kor. 10, 6-13
Broeders, laten wij geen begeerten koesteren naar het kwade, zoals zij (de Israëlieten) dat hebben gedaan. Wordt dus geen afgodendienaars, zoals sommigen van hen; er staat immers geschreven: “Het volk zette zich neer om te eten en te drinken, en zij stonden op om te spelen.” Laten wij ook geen onkuisheid bedrijven, zoals sommigen van hen zich overgaven aan ontucht; en op één dag vielen er drieëntwintigduizend. En laten wij Christus niet tergen, zoals sommigen van hen dat hebben gedaan; en zij kwamen om door de slangen. En wilt ook niet morren, zoals sommigen van hen dat deden; en zij kwamen om door de verderfengel. Dit alles nu is hun overkomen bij wijze van voorbeeld, en het werd opgeschreven als een waarschuwing voor ons, die het einde der tijden beleven. Daarom – wie meent, dat hij staat, laat hij toezien, dat hij niet valt. Geen beproeving moge u aangrijpen, die niet menselijk is; doch – God is getrouw, en Hij zal niet toelaten, dat gij beproefd wordt boven uw krachten; maar met de beproeving zal Hij ook uitkomst geven, om ze te kunnen doorstaan.

Evangelie
Lc. 19, 41-47
In die tijd, toen Jezus in de nabijheid van Jeruzalem kwam en de stad daar voor Zich zag liggen, weende Hij over haar en sprak: Ach, mocht ook gij, tenminste op deze uwe dag, nog inzien, wat u tot vrede strekt! Maar thans is dat voor uw ogen verborgen. Want er zullen dagen over u komen, dat uw vijanden u met een stormwal zullen omringen, u zullen omsingelen en van alle kanten in het nauw brengen; en zij zullen u en uw kinderen binnen uw muren ter aarde neerslaan; en zij zullen bij u geen steen op de ander laten, omdat gij uw tijd van genade niet hebt erkend. En Hij ging de tempel binnen en begon de kopers en verkopers, die daar waren, uit te drijven met de woorden: Er staat geschreven: “Mijn huis is een huis van gebed”; maar gij hebt er een rovershol van gemaakt! En iedere dag gaf Hij onderricht in de tempel.

Overweging
In het Evangelie van vandaag beweent de Heer de stad Jeruzalem, hoofdstad van Zijn aardse vaderland, en zinnebeeld van ons hemelse Vaderland. De Heer beweent die prachtige stad met Gods tempel, omdat Hij het einde van die stad voorziet. Rond vijfendertig jaar na Zijn kruisdood zal Jeruzalem door het Romeinse leger worden verwoest. Het Romeinse leger zal inderdaad de stad omsingelen, de inwoners neerslaan, en geen steen op de andere laten. Gods aardse verblijfplaats van het oude verbond, de tempel, zal vernietigd worden en blijven tot het einde der tijden. Want een nieuwe godsdienst zal komen in plaats van de oude. Men zal niet meer in de joodse tempel met dieroffers God aanbidden, maar overal ter wereld zal men God aanbidden, in de geest en in de waarheid, dat wil zeggen in de genade van de Heilige Geest en in de Waarheid van Jezus Christus. Met de vernietiging van de joodse tempel zal een onherroepelijk einde aan de oude godsdienst komen, want op het Kruis zal het ware Lam Gods opgedragen worden, een Offer van eeuwige waarde, en zo zullen de menigvuldige tijdelijke offers van de joden en heidenen hun betekenis en zin voorgoed kwijtraken. De profeet Malachias voorzag dat er een dag zou komen, wanneer "ter ere van God een zuiver offer onder de volkeren opgedragen zal worden van zonsopgang tot zonsondergang" en dat zuiver Offer is onze heilige Mis, de onbloedige tegenwoordigstelling van het bloedige Kruisoffer.

Als mens heeft Christus Zijn aardse vaderland en Zijn volk lief. Als mens spijt het Hem dat de aardse staat waarvan hij onderdaan is, na één geslacht de laatste schijn van zijn onafhankelijkheid zal verliezen en voorgoed ten onder zal gaan. Als mens beweent Hij de val van het centrum van de godsdienst en cultuur van Zijn aardse volk. De gevoelens van onze Zaligmaker zijn oprecht en edel en een schitterend voorbeeld voor ons, dat ook wij ons aardse vaderland en volk beminnen zoals Hij. Maar tegelijkertijd als God kan Hij het einde van Zijn geliefde stad en tempel voorzien. Als God weet onze Heer dat aan iedere aardse stad, volk en tempel een einde zal komen. Alleen het hemelse Vaderland, alleen het hemelse volk, alleen de hemelse tempel zullen voor eeuwig blijven bestaan. Door het vergaande aardse vaderland te beminnen, leren wij naar het eeuwige hemelse Vaderland te verlangen.

In het slot van het Evangelie van vandaag wordt ons een kant getoond van onze Heer die wij zelden zien: woede. De woede van Christus is gerechtvaardigd, want die is de vrucht van heilige ijver voor Gods tempel en de juiste reactie op de heiligschennis die daarin gepleegd wordt. De kopers en verkopers hebben een geoorloofde reden om in de tempel te zijn. Zij zijn bezig met het kopen en verkopen van dieren voor de verplichte tempeloffers. Maar de handel moet niet in de tempel plaatsvinden, maar in de voorhof. En nog erger, de verkopers maken er een zwendel, een oplichterij van, door te veel te vragen voor de offerdieren. Niet voor niets noemt Christus hen 'rovers'. De Heer drijft de kopers en verkopers uit de tempel met de woorden: Mijn huis is een huis van gebed, maar gij hebt er een rovershol van gemaakt!

Als Christus zo'n heilige ijver had voor de tempel te Jeruzalem, hoe veel meer ijver zouden wij moeten voelen en tonen voor de kerk, voor het altaar, voor het tabernakel: de ware woonplaats van Jezus Christus op aarde!? De tempel te Jeruzalem was maar een voorafbeelding van ons kerkgebouw. De tempeldienst was maar een voorafbeelding van onze heilige Mis; het allerheiligste in de tempel was maar een voorafbeelding van ons tabernakel, dat het Ware Allerheiligste bevat: het Lichaam, het Bloed, de Ziel en de Godheid van onze Heer Jezus Christus, Die de tempel van Zijn menselijk lichaam binnen drie dagen waarlijk deed herrijzen.

Laten wij katholieken - die de ware godsdienst belijden - maar een klein beetje bezitten van die heilige ijver die onze Heer voor de tempel van het oude verbond toonde. Laten wij altijd met eerbied en bewondering Gods kerk binnentreden en de heilige geheimen van het altaar zo vereren dat wij de vrucht van de verlossing steeds in ons gevoelen. Laten wij zelf nooit vergeten - en anderen ook niet laten vergeten - dat het huis van God een huis van gebed is.

29 juli: Heilige Martha, maagd

Martha was de zuster van Lazarus en Maria. Zij was de gastvrouw, die zich over van alles zorgen maakte, zoals van haar wordt verteld in Lucas 10, 38-42 en Johannes 11.

Martha zei tot Jezus: 'Heer, als Gij hier was geweest, zou mijn broer niet gestorven zijn. Maar zelfs nu weet ik, dat wat Gij ook aan God vraagt, God het U zal geven.' Jezus zei tot haar: 'Uw broer zal verrijzen.' Martha antwoordde: 'Ik weet dat hij zal verrijzen op de laatste dag.' Jezus zei haar: 'Ik ben de verrijzenis en het leven. Wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven en ieder die leeft in geloof aan Mij, zal in eeuwigheid niet sterven. Gelooft gij dit?' Zij zei tot Hem: 'Ja Heer, ik geloof vast dat Gij de Messias zijt, de Zoon Gods, Die in de wereld komt.' (Joh. 11, 21-27)

Op een wandschildering uit 1450 van de Italiaanse schilder Fra Angelico zien we hoe Jezus bidt in Gethsemane, terwijl de drie leerlingen, die Hij meegenomen had, in slaap gevallen zijn. Het huisje van Martha en haar zuster Maria grenst onmiddellijk aan de Hof van Olijven en neemt de helft van de schildering in beslag. Buiten het zicht van Jezus en Zijn leerlingen, maar precies recht voor het oog van de toeschouwer, zitten om de hoek van het huis Martha en Maria naast elkaar op de grond met een gebedenboek. Anders dan Jezus' meest intieme vrienden doen deze beide vrouwen wél wat Hij aan Zijn vrienden had gevraagd: "Kunt Gij niet één uur met Mij waken?" Zij zijn in liefde, in gebed met Jezus verbonden.

De wandschildering door Fra Angelico.

Vooruitblik: Liturgisch programma op hoogfeest Maria Tenhemelopneming

27 juli: Heilige Pantaleon, martelaar

Pantaleon was het kind van een christelijke moeder en een heidense vader. Zijn vader bekeerde zich nadat Pantaleon een blinde genas door Jezus aan te roepen. Op basis van zijn genezende gave werd hij in dienst genomen als lijfarts door keizer Maximianus.

Toen Pantaleon de vrouw van de keizer tot het christendom trachtte te bekeren, werd hij gevangengenomen en aangeklaagd. Ondanks martelingen bleef hij standvastig. Bij een poging hem te onthoofden werd zijn schedel gespleten maar vloeide er geen bloed maar melk uit de wond.

Pantaleon wordt als martelaar vereerd. Hij is een van de veertien helpers in nood. De anderen zijn Achatius, Barbara, Blasius, Catharina, Christoffel, Cyriacus, Dionysius, Egidius, Erasmus, Eustachius, Joris, Margaretha en Vitus.

Hij is patroon van de Duitse stad Keulen en de Portugese stad Oporto. Hij is beschermheilige van artsen, chirurgen en apothekers, van kraamverzorgsters, vroedvrouwen, bakers en minnen (waarschijnlijk vanwege de melk die vloeide bij zijn onthoofding), en ook van huisdieren. Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen hoofdpijnen, tuberculose, vermagering en vereenzaming, tegen sprinkhanenplagen en allerlei veeziekten.

In het oosten, waar hij behoort tot de grote heiligen, wordt hij afgebeeld als jonge man zonder baard; vaak met het kruis van zijn martelaarschap in de hand. In het westen ziet men hem meestal in de houding van zijn martelaarschap: vastgebonden aan een olijf- of palmboom met beide handen boven op zijn hoofd vastgespijkerd, of met zijn definitieve martelwerktuig: de bijl.

Pantaleon is een van de veertien heilige helpers in nood. De anderen zijn Achatius, Barbara, Blasius, Catharina, Christoffel, Cyriacus, Dionysius, Egidius, Erasmus, Eustachius, Joris, Margaretha en Vitus.

26 juli: Heilige Anna, moeder van de heilige maagd Maria, feest

Volgens de overlevering is Anna de moeder van Jezus' moeder, Maria. Zij was gehuwd met Joachim. Het waren vrome joden, die hun leven lieten leiden door de liefde tot God. Met alle grote feesten begaf Joachim zich naar de tempel om daar een offer aan God op te dragen. Verdrietig was alleen dat ze geen kinderen hadden. Herhaaldelijk hadden ze God erom gesmeekt, en ze beloofden erbij dat ze het kind aan God zouden toewijden, zodat Hij erover kon beschikken, maar zonder resultaat. Intussen waren ze al oud geworden.

Bij gelegenheid van het feest van de tempelwijding trok Joachim met een paar familieleden naar de tempel om een offer op te dragen. Anna bleef thuis. Maar toen de hogepriester hem tussen de andere joden in zag staan, sprak hij smalend: "Hoe durf jij, Joachim, tussen al die anderen te gaan staan? God heeft je immers gestraft door je geen kinderen te geven. En dacht je dan dat Hij je offer zou aannemen? Zorg eerst maar dat die schande van jou uit ons midden wordt weggenomen, dan mag je terugkomen om weer te offeren."

Beschaamd maakte Joachim zich uit de voeten. Hij durfde ook niet meer naar huis, bang dat hij daar met de vinger zou worden nagewezen. Hij verborg zich tussen de herders van Bethlehem. Daar verscheen hem een engel die hem aankondigde dat hij een kind zou krijgen: een meisje dat hij Maria moest noemen. En geef haar aan God, zoals je beloofd hebt. Ga naar Jeruzalem; daar zul je je vrouw Anna tegenkomen. Ze maakt zich erg bezorgd om je. Je zult haar treffen bij de Gouden Poort.

Zo ging de engel ook naar Anna. Haar verkondigde hij dezelfde vreugdevolle boodschap. Ook zij begaf zich op weg. Bij de Gouden Poort werd het een aandoenlijk weerzien. Die ontmoeting geldt als het moment, waarop Anna van Maria in verwachting raakte.

Zij is patrones van Sint-Anna, Sint-Annaland (Tholen) en Sint-Annaparochie (Het Bildt, Friesland). Er zijn nog Sint-Annakerken of -kapellen in Amstelveen, Amsterdam, Augsbuurt, Bergharen, Best (kapel), Boxtel (kapel), Breda (kapel), Gersloot, Hantumhuizen, Heerlen, Helmond, Herpen-Koolwijk (bedevaartkapel), 's-Hertogenbosch, Maastricht, Molenschot (bedevaartkerk: hier bidden meisjes die op bedevaart komen: 'Sinte-Anneke, geef me een manneke'), Nijmegen (tezamen met St-Antonius), Oudenbosch (kapel), Rosmalen, Rotterdam (kapel tezamen met Joachim), Sint-Annaparochie, Spaubeek (kapel), Tilburg, Yerseke.

Zij is beschermheilige van echtelieden, aanstaande moeders, zwangere vrouwen en vrouwen die moeilijk zwanger raken, bakers, voedsters, huismoeders (moeders en huisvrouwen) en weduwen; van onderwijzeressen (omdat zij haar dochter Maria bidden en lezen leerde); van huishoudelijke beroepen als wevers, borduursters, kantwerkmakers, kantwerksters, kleermakers, kousenmakers en naaisters; van dienstvaardige beroepen als huishoudsters, huishoudelijk personeel, dienstpersoneel, slippendragers van kardinalen, stalknechten, arbeidsters, thuisarbeidsters; en vandaar ook van arme standen; van beroepen die verwant zijn aan de huishoudelijke: hooiers, bezembinders, touwslagers; van kunstvaardige beroepen als timmerlieden, houtbewerkers, houtdraaiers, kastenmakers, schrijnwerkers en kunstschrijnwerkers; van goudsmeden; van molenaars, mijnwerkers en marskramers; van scheepslui, schippers en zeelieden (heeft waarschijnlijk te maken met de bretonners); en tenslotte van de brandweer.

Daarnaast wordt zij aangeroepen ook aangeroepen voor een goed huwelijk en echtelijke vruchtbaarheid en tegen onvruchtbaarheid; voor succes en geluk tijdens de zwangerschap en tegen een moeilijke zwangerschap; voor een voorspoedige bevalling; tegen bedplassen; verder tegen ziekten en kwalen als borstpijn, buikpijn, fijt, hoofdpijn, huiduitslag, kiespijn, koorts, koortsige ziekten, oogziekten, pest, en zweren; bovendien voor een rijke hooioogst; voor het terugvinden van verloren of gestolen goederen; ze beschermt de mijnbouw; aangeroepen tegen oorlog.

Sint Anna wordt afgebeeld met Maria en kleinkind Jezus (Anna te Drieën of Annatrits); soms met haar hele familie (tot achtentwintig personen); in groene (hoop) of rode mantel (liefde); met een of meer boeken; haar kind onderwijzend; de Bijbel lezend.

Gabriël Smit schreef een rijmpje over de ouders van de heilige Maagd:

Zie Joachim en Anna beiden
Maria’s ouders, vroom en wijs,
in liefde, door geen dood te scheiden
tot in Gods eeuwig Paradijs.
En leer hoe liefde samenbindt
wie door Maria wordt bemind.

25 juli: Heilige Christoforus, martelaar (gedachtenis)

Al slaan de golven Christofoor,
Gij loopt er veilig en sterk door
Want op uw schouder zit het Kind
Dat Koning is van stroom en wind.
Bid, dat mijn hart Hem dragen mag,
Dan vrees ik storm noch tegenslag.

Gabriël Smit

Christoffel is een van de veertien heilige helpers in nood. De anderen zijn Achatius, Barbara, Blasius, Catharina, Cyriacus, Dionysius, Egidius, Erasmus, Eustachius, Joris, Margaretha, Pantaleon en Vitus.

25 juli: Heilige Jacobus, apostel

Jacobus was een van 'de twaalf', de kring van Jezus' meest intieme leerlingen. Om hem te onderscheiden van de andere Jacobus uit de twaalf, wordt hij ook wel 'de Meerdere' (dit is 'de oudere') genoemd. Ook zijn jongere broer Johannes, de latere evangelist, hoorde daartoe. Zij waren zonen van Zebedeus, een welvarende visser uit het plaatsje Bethsaïda aan het Meer van Gennesareth; hun moeder heette Maria Salome.

De evangelist Marcus vertelt hoe Jacobus en Johannes Jezus' leerlingen werden: Toen Jezus eens langs het Meer van Galilea liep, zag Hij Simon en de broer van Simon, Andreas, terwijl ze bezig waren het net uit te werpen in het meer; zij waren namelijk vissers. Jezus sprak tot hen: "Komt, volgt Mij; Ik zal maken, dat je vissers van mensen wordt." Terstond lieten zij hun netten in de steek en volgden Hem. Iets verder gaande zag Hij Jacobus, de zoon van Zebedeus, en diens broer Johannes; ook zij waren in de boot bezig hun netten klaar te maken. Onmiddellijk riep Hij hen. Zij lieten hun vader Zebedeus achter en volgden Hem. (Mc. 1,16-20)

Volgens het Evangelie van Mattheüs kwamen de twee op een keer met hun moeder op Jezus af en wierpen zich aan Zijn voeten ten teken dat zij iets te vragen hadden. Hij vroeg aan hun moeder: "Wat verlangt u?", waarop zij antwoordde: "Laat deze twee jongens van mij in Uw koninkrijk zitten, een aan Uw rechterhand en een aan Uw linkerhand." Dit tot woede van de andere tien leerlingen. Voor Jezus was dit aanleiding om iets te zeggen over ware grootheid: "Wie onder jullie groot wil worden, moet dienaar van jullie zijn." (Mt. 20, 20-28)

Met Petrus en Johannes maakte Jacobus deel uit van het groepje van drie apostelen dat getuige was van een aantal grote momenten uit Jezus' leven. Ze mochten erbij zijn, toen Jezus het dochtertje van Jaïrus uit de dood deed opstaan (Mc. 5, 35-43); en ook bij de gedaanteverandering van Jezus op de berg (Mc. 9, 2-8), en op de vooravond van Zijn lijden en dood in de tuin van Gethsemané, waar Jezus Zich afzonderde om in doodsangst tot Zijn Vader te bidden (Mc. 14, 32-34).

Volgens de Handelingen van de Apostelen werd Jacobus op last van koning Herodes met het zwaard gedood (Hand. 12, 2). Dat moet omstreeks het jaar 44 gebeurd zijn. Hij is de eerste martelaar van de twaalf leerlingen.

Volgens een legende zou de apostel Jacobus na het eerste Pinksterfeest naar Spanje zijn getrokken om daar het Evangelie te verkondigen.

Sint Jacobus is patroon van de steden Den Haag, Leeuwarden en Sint Jacobiparochie. Verder is hij patroon van Spanje en van de stad Santiago de Compostela (Sant-Iago), waar zich ook de beroemde bedevaartskerk bevindt. Sinds de negende eeuw vormt deze plaats een van de beroemdste en drukst bezochte bedevaartsoorden van de westerse wereld. In de Middeleeuwen kwam het na Rome en Jeruzalem op de derde plaats. Langs de aanlooproutes ontstonden talloze kerken, kloosters, kapellen en gasthuizen.

Jacobus wordt afgebeeld als pelgrim met een lange mantel, een breedgerande hoed, staf, reistas en drinkfles. Op zijn hoed en op zijn borst is de pelgrimsschelp te zien. Deze Sint-Jacobsschelpen werden door de pelgrims aangetroffen op het strand bij Santiago en als souvenirs meegenomen, meestal vastgenaaid op de hoed of een andere opzichtige plek op de kleding. Het werd het pelgrimsinsigne bij uitstek. Wie zulke schelpen draagt, staat onder de persoonlijke bescherming van Sint Jacobus.

Julimaand - Kostbaar-Bloedmaand: Pie Pelicane (Frisina)

Pie pelicane, Iesu Domine,
me immundum munda tuo sanguine;
cuius una stilla salvum facere
totum mundum quit ab omni scelere.

Pelikaan der zielen, Here Jezus zoet,
reinig mij, onreine, door Uw goddelijk Bloed,
waarvan reeds één druppel ’t hele mensenrijk,
zuiveren kan, bevrijden van der zonden slijk.

Achtste zondag na Pinksteren

Epistel
Rom. 8, 12-17
Broeders, wij hebben wel verplichtingen, maar niet tegenover het vlees, dat wij naar het vlees zouden moeten leven, want als gij leeft naar het vlees, zult gij zeker sterven; maar als gij door de geest de werken van het vlees doet sterven, dan zult gij leven. Want allen, die door de Geest van God worden gedreven, dat zijn kinderen van God. Immers, gij hebt geen slavengeest ontvangen, om weer te leven in vrees; maar gij hebt een geest ontvangen, waardoor wij tot kinderen zijn aangenomen en roepen: Abba (Vader). Immers de Geest Zelf getuigt aan onze geest, dat wij kinderen van zijn van God. Maar zijn wij kinderen, dan ook erfgenamen: erfgenamen van God en mede-erfgenamen van Christus.

Evangelie
Lc. 16, 1-9
In die tijd hield Jezus Zijn leerlingen de volgende gelijkenis voor: Er was eens een rijk man, die een rentmeester had; en deze werd bij hem aangeklaagd, dat hij zijn goederen verkwistte. En hij liet hem roepen en zei tot hem: Wat hoor ik daar van u? Gij hebt verantwoording te doen van uw beheer; want gij kunt niet langer rentmeester blijven. Toen dacht de rentmeester bij zichzelf: Wat moet ik beginnen, nu mijn meester mij het rentmeesterschap afneemt? Spitten kan ik niet, en bedelen, daarvoor schaam ik mij! - Maar ik weet al, wat ik zal doen, opdat zij mij in huis zullen opnemen, wanneer ik als rentmeester ben afgezet. Hij liet dan de schuldenaars van zijn heer een voor een bij zich komen. En hij vroeg aan de eerste: hoeveel zijt gij aan mijn heer schuldig? En deze antwoordde: honderd vat olie. En hij sprak tot hem: Hier, neem uw schuldbekentenis, ga gauw zitten, en maak er vijftig van. Vervolgens vroeg hij aan een ander: En gij, hoeveel zijt gij schuldig? En deze antwoordde: honderd mud tarwe. En hij sprak tot hem: Hier, neem uw schuldbekentenis, en maak er tachtig van. En de eigenaar prees in de onrechtvaardige rentmeester, dat hij met overleg te werk was gegaan. Want inderdaad, de kinderen van deze wereld gaan onder elkander met meer overleg te werk dan de kinderen van het licht. Ook Ik zeg tot u: Maakt u vrienden door middel van de mammon, zo vol ongerechtigheid, opdat zij u bij uw sterven opnemen in de eeuwige woontenten.

Overweging
Het klinkt aanvankelijk nogal vreemd als de onrechtvaardige rentmeester wordt geprezen. Velen van ons kunnen moeite hebben met het Evangelie van vandaag. Wat bedoelt Jezus? Waarom prijst Hij zo’n onrechtvaardige rentmeester die eigenlijk alles doet wat God verboden heeft? Hoe kan dat? De meesten van ons zouden iets anders verwachten, namelijk dat Jezus op het einde zou zeggen dat alles wat deze man deed niet goed is en dat wij zo niet mogen handelen. Maar er staat iets anders: wij moeten net zo handelen als de onrechtvaardige rentmeester. Hij wordt ons als voorbeeld gesteld.

Jezus prijst de man hier echter niet omdat hij onrechtvaardig was, maar omdat hij slim was. Het gaat dus niet om de onrechtvaardige dingen, want die mogen wij niet doen en hierin mogen wij de rentmeester niet navolgen. Maar de slimheid waarmee hij handelt, wordt geprezen, het overleg en het denken aan de toekomst. Hierin hebben wij iets te leren – goed overleggen en nadenken over onze toekomst, waarheen wij gaan en hoe wij ons doel kunnen bereiken.

De kinderen van deze wereld denken alleen aan het tijdelijke: aan geld, macht en plezier. Daarnaar streven zij en dat doen zij planmatig en consequent. Zij maken een plan op en handelen ernaar zonder het einddoel van hun handelingen uit het oog te verliezen. Natuurlijk zijn voor de kinderen van deze wereld alle middelen acceptabel en nuttig. En ook de onrechtvaardige rentmeester handelt op die manier: zelfs fraude is goed genoeg om zijn gemakkelijke leventje voort te zetten.

Hoe anders is het met ons, met de kinderen van het licht!? Wij handelen in de dingen van het rijk Gods niet met overleg. Soms lijken wij op iemand die helemaal niet weet wat hij moet doen. Het is niet alleen een kwestie van gebrek aan goede wil; wij denken gewoon niet na. Wij gaan aan het werk zonder systeem, zonder plan. Misschien weten wij in theorie waarover het in het leven gaat, maar in de praktijk doen wij iets anders. Het geloof is niet alleen theorie; wij moeten er ook naar handelen. God is de Schepper van alles en de mens leeft in de orde van Zijn schepping. Zijn einddoel is het eeuwige leven met God. Om dat te bereiken moet hij leven volgens deze orde en mag hij dit doel nooit uit het oog verliezen. Wij moeten in het geestelijk leven ons verstand gebruiken, wij moeten vooruitzien en altijd de gevolgen van ons doen en laten berekenen. Wij moeten consequent en doelbewust handelen. Als de christenen de helft van het overleg en de energie die de mensen besteden aan hun vooruitgang in het tijdelijke zouden aanwenden om hun zelfzucht te overwinnen, hun naaste lief te hebben en God alleen te zoeken, dan zou de wereld er heel anders uitzien.

Soms beginnen wij met een of ander voornemen, dan laten wij dat liggen voor iets anders. Vaak werpen wij ons op onbelangrijke dingen en vergeten wij de hoofdzaak, namelijk Gods wil voor mij. Soms zien wij duidelijk in wat het zwaarste moet wegen: de liefde tot God, die ook zichtbaar moet worden in mijn gedrag tegenover de leer van Zijn Kerk, in het gebed, en in de zelfverloochening, maar dan verzuimen wij om er de consequenties uit te trekken. Zo zijn er veel mensen die zich actief voor de Kerk inzetten, maar op het gebied van het sacramentele leven zijn zij ver weg van de leer van onze Heer. Zij willen misschien veel voor hun naasten en voor de Kerk doen, maar zij negeren de waarheid en de eisen van het katholieke geloof. Alleen iemand die in volledige vrede met God leeft (dus in staat van genade) kan ook anderen tot God trekken.

Maar het is nog zichtbaarder hoe onachtzaam de kinderen van het licht handelen in het maatschappelijke leven. Hoe is het mogelijk dat in landen die nog steeds christelijk zijn (althans de meerderheid van de inwoners is christen) zo veel onchristelijke wetten en regels domineren? De goddelijke wetten worden verworpen, en allerlei onzin, die zelfs ingaat tegen de menselijke natuur en tegen de scheppingsorde, wordt niet alleen getolereerd maar ook gelijk gesteld. En dat alles vindt plaats met instemming van christenen, al is die slechts passief.

De kinderen van de duisternis weten hun verstand goed te gebruiken om hun doel te bereiken. Zo moet het ook met ons zijn. Wij moeten goed overleggen en vooruitzien en nooit het eeuwige leven uit het oog verliezen. Zorgen wij ervoor dat wij planmatig handelen in de zaken van het rijk Gods; door het sacramentele leven, door het gebed en door zelfverloochening komen wij steeds dichter bij ons einddoel. Alleen dan laten wij ons niet overwinnen door deze wereld en haar kinderen.

22 juli: Heilige Maria Magdalena, boetelinge

Volgens de evangelist Lucas was Maria Magdalena een van de vrouwen in het gevolg van Jezus, die van boze geesten en ziekten verlost waren; uit haar waren zeven duivels weggegaan (Lc. 8,2-3; vgl. Mc. 16, 9). Zij behoort tot de twee of drie Maria's die toezagen hoe Jezus gekruisigd en begraven werd (Mt. 27, 55-56; Mc. 15,40-47). Jezus' dood en begrafenis waren vanwege de naderende sabbat zo snel verlopen, dat men geen tijd meer had gehad Hem door balseming de laatste eer te bewijzen. Vandaar dat op de vroege ochtend na de sabbat een aantal vrouwen terugging naar het graf om dat alsnog te doen. Onder hen bevond zich ook weer Maria Magdalena (Mt. 28, 1; Mc. 16, 1-9; Lc. 24, 10). Zij ontdekten dat het graf leeg was; er waren een of twee mannen, engelen van God, die hun zeiden, dat Jezus uit de doden was opgestaan en dat Hij hun voorging naar Galilea; daar zouden zij Hem zien. Dat moesten zij aan Zijn leerlingen doorgeven.

Johannes' versie van deze gebeurtenis wijkt enigszins af. De twee in het wit geklede engelen vroegen aan Maria, die zich voorover gebogen had om een blik in het graf te kunnen werpen: "Vrouw, waarom huilt u?"
Zij antwoordde: "Ze hebben mijn Heer weggenomen en ik weet niet, waar ze Hem hebben neergelegd." Toen zij dit gezegd had, keerde zij zich om en zag Jezus staan, maar zonder te weten dat het Jezus was. Jezus zei tot haar: "Vrouw, waarom huilt u? Wie zoekt u?" In de mening dat het de tuinman was, vroeg zij: "Heer, mocht u Hem hebben weggenomen, zeg mij dan waar u Hem hebt neergelegd, zodat ik Hem kan weghalen." Zij herkende Hem, toen Hij haar op Zijn karakteristieke manier bij haar naam noemde: "Maria!" (Joh. 20, 1-18).

In de Kerk wordt Maria Magdalena vereerd als een boetelinge wier radicaal veranderde leven de liefde en kracht van Jezus laat zien.

Zij is patrones van vrouwen in het algemeen, van scholieren en studenten, van ieder die in verleiding gebracht wordt, boetvaardige en berouwvolle zondaressen, penitenten en boetelingen, van kappers, kapsters en kammenmakers, van drogisten en zalfhandelaren, parfum- en poederfabrikanten, van kleermakers, schoen- en handschoenmakers en foedraalmakers, witleerlooiers en wolwevers, van hoveniers en tuinlieden, van pottenbakkers, van kuipers, wijnhandelaren en wijnbouwers, van waterdragers, van bergbewoners, van loodgieters, van kinderen die moeilijk leren lopen en van vele anderen.

19 juli: Heilige Vincentius a Paulo, belijder

Vincentius werd op 24 april 1581 geboren als derde in het eenvoudige gezin Depaul te Pouy bij Dax, dat sinds 1828 is omgedoopt in St-Vincent-de-Paul. In 1595 verliet hij het ouderlijk huis en ging inwonen bij mijnheer Comet, advocaat en rechter te Dax om te kunnen studeren op het college van de Cordeliers. Twee jaar later schreef hij zich in aan de universiteit van Toulouse als student theologie. Na veel doorzettingsvermogen en intense studie werd hij op 23 september van het jaar 1600 tot priester gewijd door de bisschop van Périgueux.

Tijdens een zeereis werd hij door Turkse zeerovers gevangengenomen, waarna hij twee jaar lang slaaf was in Tunis. Na zijn ontsnapping was hij van 1609 tot 1617 in dienst van Philippe de Gondi, hertog van Joigny, als leermeester van diens kinderen en biechtvader van zijn vrouw. Intussen werkte hij sinds 1612 als pastoor in Clichy, Parijs en op het platteland te Gannes aan de Somme en later te Châtillon-les-Dombes. Daar leerde hij de ware armoede kennen, zowel materieel als geestelijk, en besloot zich het lot van de armen aan te trekken; in augustus 1617 stichtte hij zijn eerste Broederschap van de Liefde (Confrérie de la Charité). Op 8 september 1619 werd hem opgedragen aalmoezenier te worden van de galeislaven in Parijs.

Vanaf 1620 preekte hij volksmissies op het platteland en stichtte geleidelijk aan steeds meer Broederschappen van de Liefde. Zo deed hij in 1621 de Bourgondische plaats Mâcon aan en stichtte er prompt een Broederschap van Saint-Charles ter ondersteuning van zieken en armen. Na twee weken verliet hij de stad weer, ongemerkt, om alle loftuitingen te voorkomen. Maar zijn werk droeg vrucht, want lange tijd daarna verzamelde men elke zondag drie- tot vierhonderd noodlijdenden in de plaatselijke St-Nizierkerk. Daar woonde men eerst de druk bezochte heilige Mis bij. Na afloop werden er onder de armen geld en goederen verdeeld.

Vincentius groeide intussen onder leiding van zijn ascetische leermeester kardinaal Pierre de Bérulle († 1629) en van Franciscus van Sales († 1622) uit tot een man van de naastenliefde.

Op 17 april 1625 stichtte hij met behulp van mevrouw De Gondi de Congregatie van de Missie (Congregatio Missionis), waarvan de leden Lazaristen worden genoemd naar hun moederhuis St-Lazare te Parijs. Hun doel was ziekenverpleging en missie. Na een gepreekte retraite voor priesterkandidaten in 1628 te Beauvais begon hij zich ook uitdrukkelijk bezig te houden met de priesteropleiding. Daarnaast stichtte hij op 29 november 1633 met Louise de Marillac († 1660) de Congregatie van de Filles de la Charité (Dochters van Liefde), de grootste zusterscongregatie van de katholieke Kerk, bekend vanwege de uitzonderlijk wijd uitstaande kappen.

In 1638 trok hij zich het lot aan van wezen en vondelingen en een jaar later stuurde hij zusters van de congregatie naar het ziekenhuis van Angers alsmede naar Lotharingen dat op dat moment geteisterd werd door de oorlog. In 1640 wendde hij zich persoonlijk tot kardinaal Richelieu om hem tot vrede te bewegen. Zo komt het dat hij werd benoemd tot lid van de Raad van Geweten (Conseil de Conscience) en dat hij koning Lodewijk XIII bijstond in zijn stervensuur († 1643). Gedachtig zijn gevangenneming van zo'n veertig jaar terug stuurde hij in 1646 missionarissen naar Tunis om zich het lot aan te trekken van christenslaven in dienst van moslims. Twee jaar later stuurde hij de eerste missionarissen naar Madagscar.

In 1649 wendde hij zich andermaal tot de grote politieke leiders, nu koningin Anna van Oostenrijk († 1666) en haar minister-president Mazarin († 1661) om te pleiten voor vrede. In 1651 organiseerde hij grote hulpcampagnes in Picardië, Champagne en Ile-de-France, die alle ernstig onder de oorlog te lijden hadden gehad. In datzelfde jaar vestigde zijn congregatie zich in Polen. Was zijn rechterhand Louise de Marillac op 15 maart 1660 gestorven, hijzelf overleed in datzelfde jaar op 27 september.

Reeds tijdens zijn leven waren zijn erbarmen en betrokkenheid bij het lot van wezen, zieke kinderen, gevallen vrouwen, armen, blinden en geesteszieken legendarisch. Hij organiseerde liefdadigheidswerk, stichtte weeshuizen en zette in Parijs grote gaarkeukens op.

'Monsieur Vincent' rust in het Moederhuis (Maison-Mère) van de Lazaristen te Parijs. Ook de kapel aan de Rue du Bac aldaar, waar zijn hart wordt bewaard, is nog altijd een bedevaartsoord. Hij werd heilig verklaard in 1737. Op hem zijn de Vincentiusverenigingen van liefdadigheid geïnspireerd.

Hij is patroon van de lazaristen en de vincenterinnen, van de clerus, van gevangenen, verwaarloosde jongeren en wezen; van de liefdadigheid, caritatieve verenigingen, van alle liefdadigheidsinstellingen en liefdewerken, van weeshuizen en ziekenhuizen. Zijn voorspraak wordt ingeroepen voor spirituele hulp en het terugvinden van verloren voorwerpen.
Hij wordt afgebeeld omringd door kinderen, armen, hulpbehoevenden en/of gevangenen.

Gebed tot Onze Lieve Vrouw van de berg Karmel

O gelukzalige en onbevlekte Maagd,
schoonheid en luister van de Karmel,
gij die met een heel bijzondere goedheid neerziet
op hen die uw heilig kleed dragen,
werp ook een genadige blik op mij en bedek mij
met de mantel van uw moederlijke bescherming.
Versterk mijn zwakheid door uw macht;
verlicht de duisternis van mijn verstand door uw wijsheid,
vermeerder in mij het geloof, de hoop en de liefde,
versier mijn ziel met genade en deugden
opdat zij voor uw goddelijke Zoon en voor u
een voorwerp van liefde moge zijn.
Sta mij bij in het leven, troost mij in het uur van de dood
door uw liefdevolle tegenwoordigheid en bied mij
de Allerheiligste Drie-eenheid aan als uw kind en uw godvruchtige dienaar,
om u eeuwig te loven en te prijzen in de hemel. Amen.

Driemaal het Weesgegroet en eenmaal het Eer aan de Vader.

Zevende zondag na Pinksteren

De valse profeten zijn als wolven in schaapskleren.

Epistel
Rom. 6, 19-23
Broeders, ik wil gewoon-menselijk spreken, vanwege de zwakheid van uw vlees. Evenals gij namelijk in het verleden uw ledematen als slaven in dienst hebt gesteld van de onreinheid en ongerechtigheid, om kwaad te doen, zo moet gij thans uw ledematen als slaven in dienst stellen van de gerechtigheid, om heilig te worden. Want in de tijd, dat gij slaven waart van de zonde, stond gij niet in dienst van de gerechtigheid. Maar wat voor vrucht had gij toen van datgene, waarover gij u thans schaamt? Het einde immers daarvan is de dood. Thans echter, nu gij vrijgemaakt zijt van de zonde, maar slaaf zijt geworden van God, nu hebt gij als vrucht ervan, dat gij heilig wordt, en tot slot: het eeuwige leven. Want de soldij van de zonde is de dood; maar de genadegave van God is het eeuwige leven in Christus Jezus, onze Heer.

Evangelie
Mattheüs 7, 15-21
In die tijd sprak Jezus tot Zijn leerlingen: Weest op uw hoede voor de valse profeten; want zij komen tot u in schaapskleren, maar van binnen zijn het roofgierige wolven. Aan hun vruchten kunt gij ze kennen. Kan men wel druiven plukken van doornen, of vijgen van distels? Zó draagt iedere goede boom goede vruchten, maar een slechte boom draagt slechte vruchten. Een goede boom kan geen slechte vruchten dragen, en een slechte boom kan geen goede vruchten dragen. Elke boom, die geen goede vruchten draagt, zal worden omgehakt, en in het vuur geworpen. Dus aan hun vruchten kunt gij ze kennen. Niet ieder, die tot Mij zegt: Heer! Heer! zal het rijk der hemelen binnengaan; maar alleen hij, die de wil volbrengt van Mijn Vader in de hemel, hij zal het rijk der hemelen binnengaan.

Overweging
Hoed u voor de valse profeten, en wees ook voor uzelf geen valse profeet. Laat u niet misleiden door anderen, en misleid ook uzelf niet. Hoed u voor de huichelaars, maar word ook zelf geen schijnheilige. Niet ieder die zegt “Heer, Heer” zal het rijk der hemelen binnengaan. Laat u niet door anderen misleiden. Houd uw ogen open. Deze woorden moeten wij ernstig nemen. Wij allen moeten voorzichtig zijn en wij moeten de valse profeten herkennen om hen te mijden. Zij zijn het echte gevaar voor ons geloof en uiteindelijk voor ons heil.

De valse profeten zijn zo gevaarlijk, niet alleen omdat zij een dwaalleer verspreiden – wat zij natuurlijk niet zeggen –, maar ook omdat zij in schaapskleren komen. Daardoor wordt het moeilijk om hen te herkennen. Dat wordt nog moeilijker wanneer zij van kleren veranderen wanneer hun dat schikt. Zo hebben zij vaak een milde stem en stellen geen eisen, maar zij kunnen ook met geweld hun eigen ideeën doorzetten. Ze zijn bereid om iedereen te ontvangen, zonder voorwaarden (bijvoorbeeld: gezamenlijke vieringen met protestanten), maar zij kennen geen genade voor de verdedigers van de gezonde leer (zo blijven vele kerken nog altijd gesloten voor de Tridentijnse Mis). Zij maken zich ernstige zorgen omdat de Kerk geen begrip voor andersdenkenden heeft, maar zij kunnen zelf de rechtgelovigheid niet verdragen. Dat alles leidt vele christenen in verwarring.

Wat zeggen de valse profeten? Hun leer lijkt vaak redelijk te zijn, en spreekt vele mensen aan. Heel vaak wordt de waarheid niet direct aangevallen, maar slechts genuanceerd of aangepast aan onze moderne tijden. Zo wordt er zelfs in de kerken, in plaats van God over de mens en de mensheid gesproken. Het aardse geluk vervangt het bovennatuurlijke. In plaats van de redding van de ziel wordt er gesproken over vrede, een harmonieuze samenleving en de ontwikkeling van de mensheid. Begrippen als ‘offer’ of ‘zelfverloochening’ worden overbodig gevonden of zelfs weggelachen, en vervangen door ‘zelfontplooiing’ en ‘zelfvervulling’. Langzamerhand worden de valse profeten de verkondigers van een nieuwe religie. En dat trekt veel mensen aan.

Hoe kunnen wij dan de valse profeten herkennen? Aan hun vruchten. Aan de vruchten herkent men de boom. Goede vruchten komen van een goede boom, slechte vruchten van een slechte boom. Wij kunnen steeds duidelijker zien dat veel mensen naar deze valse profeten luisteren. Zij aanbidden de mens met zijn onbeperkte vrijheid. Zij noemen goed wat slecht is, geoorloofd wat verboden is, en deugd wat ondeugd is. De orde van de schepping wordt met voeten getreden. Zo worden met meerderheid van stemmen verschillende immorele zaken toegelaten of zwijgend getolereerd, waaronder abortus, euthanasie, onzedelijke en tegennatuurlijke verhoudingen.

De vruchten van de valse profeten zijn ook binnen de Kerk zichtbaar. Vele katholieken hebben een heel ander begrip van het geloof en de verlossing, van de verplichtingen tegenover God en Zijn Kerk gekregen. Zij roepen misschien “Heer, Heer” en zij denken echt gelovig te zijn, maar hun geloof komt niet met de overlevering van de Kerk overeen. Zij bedriegen zichzelf. Zij misleiden zichzelf door hun eigen ideeën na te volgen. Wij herkennen de bomen aan hun vruchten. Het is precies hetzelfde met ons geloof. Alleen een geloof dat zich in daden uit is vruchtbaar en waar. Het geloof uit zich in daden van Godsliefde en van naastenliefde. Zulk geloof moet zich uiten in gebed, in eredienst en in het onderhouden van alle geboden. De liefde tot onze naasten kan alleen waar zijn als zij uit de liefde tot God voortvloeit.

15 juli: Heilige Henricus, keizer en belijder

Hendrik de Goede werd in 973 in het Zuid-Duitse Beieren geboren. Zijn opleiding kreeg hij bij Wolfgang van Regensburg. In 1002 beklom hij de troon en in 1014 werd hij door de paus in Rome tot keizer gekroond.

Zijn huwelijk met keizerin Cunigonde bleef kinderloos. Mede daardoor besteedde hij veel aandacht aan het geloofsleven van zijn onderdanen, aan de levenswandel van de geestelijken en aan de bevordering van het kloosterleven. Hij stichtte het bisdom Bamberg en liet er op zijn kosten de beroemde domkerk bouwen. Daar werd hij ook begraven. Het beroemde grafmonument, waarin hij en zijn vrouw Cunegonde, zijn bijgezet, trekt tot op de dag van vandaag duizenden bezoekers.

Hij werd in 1146 heilig verklaard. Paus Pius X riep hem uit tot patroon van de oblaten der benedictijnen.

14 juli: Heilige Bonaventura, bisschop, belijder en kerkleraar

De heilige Bonaventura werd in 1217 als Johannes Fidanza geboren in Bagnoregio bij Orvieto, Italië. Op vierjarige leeftijd werd hij door Franciscus van Assisi op wonderbare wijze genezen van een ziekte. De heilige had uitgeroepen: "O buona ventura!" (= "Wat een gelukkige gebeurtenis!"). Sindsdien droeg hij die uitroep als bijnaam.

Op zijn twintigste trad hij in bij de franciscanen; hij deed zijn studies aan de universiteit van Parijs. Vanaf 1253 fungeerde hijzelf als docent theologie; een van zijn collega's was de beroemde dominicaner theoloog Thomas van Aquino († 1274). In 1257 werd hij niet alleen hoofddocent aan de faculteit, maar vrijwel tegelijkertijd werd hij benoemd tot 36e generale overste van zijn orde. In zijn tijd waren de ongeveer 30.000 franciscanen diepgaand verdeeld over de te volgen koers van de orde. Het ene deel wilde een strenge, contemplatieve levenswijze naar het voorbeeld van de benedictijnen; een ander deel zag het liefst dat men zo letterlijk mogelijk de regel van Vader Faranciscus volgde. Bonaventura vond een middenweg tussen een Godverbonden gemeenschappelijk gebedsleven en de apostolische ijver naar de mensen toe. Door zijn hervormingen van de franciscanenorde wordt hij ook wel de tweede stichter van de orde genoemd.

Een benoeming tot aartsbisschop van York wees hij af, maar paus Gregorius X († 1276) wees hem in 1273 aan als kardinaal-bisschop van Albano. Hij overleed tijdens het mede door hem voorbereide concilie van Lyon (1274), en werd begraven in de huidige Sint-Bonaventurekerk in die stad. Zijn lijfspreuk was 'Solo Deo honor et gloria' (alleen aan God komt eer en glorie toe).

Bonaventura werd in 1482 door paus Sixtus IV († 1484) heilig verklaard. Paus Sixtus V († 1590) riep hem uit tot 'serafijns (= engelachtige) kerkleraar' naar het voorbeeld van zijn collega in de scholastieke theologie, Thomas van Aquino, die sinds 1567 was uitgeroepen tot 'doctor angelicus' (engelachtige leraar).

Hij is patroon van de franciscanen, van theologen, zijdefabrikanten, arbeiders, in het bijzonder van sjouwers, en ook van kinderen.

Hij wordt afgebeeld in de grijze of bruine pij van de franciscanen, als bisschop (tabberd, staf en mijter) of kardinaal (met breedgerande rode kardinaalshoed), met kruis en/of boek.

Julimaand - Kostbaar-Bloedmaand: Litanie van het heilig en kostbaar Bloed van onze Heer Jezus Christus

Heer, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons.
Heer, ontferm U over ons. Christus, aanhoor ons. Christus, verhoor ons.
God, hemelse Vader, ontferm U over ons.
God Zoon, Verlosser van de wereld, ontferm U over ons.
God, Heilige Geest, ontferm U over ons.
Heilige Drievuldigheid, één God, ontferm U over ons.
Jezus, onbevlekt Lam, Die van alle eeuwigheid voorbestemd was om door het storten van Uw kostbaar Bloed het zondige mensdom te redden, ontferm U over ons.
Jezus, mensgeworden Woord van God, Die Uw heilig Vlees en kostbaar Bloed hebt aangenomen in de zuivere schoot van de onbevlekte maagd Maria, ontferm U over ons.
Jezus, Die in de loop van Uw sterfelijk leven verlangd hebt om Uw heilig Bloed tot onze zaligheid te vergieten, ontferm U over ons.
Jezus, Die Uw Bloed vergoten hebt voor de bekering van de zondaars, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, van een oneindige en onschatbare waarde, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, zegel van het nieuw en eeuwig verbond, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, altijd stromende bron van genade en zegen, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, Wiens stem zich onophoudelijk tot de hemel verheft en voor ons bidt, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, dat de zonden van de wereld wegneemt, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, deze kostelijke balsem van het geestelijk leven, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, dit onderpand van onze hoop en van het eeuwig geluk, ontferm U over ons.
Jezus, omwille van Uw kostbaar Bloed, sieraad en kroon van alle heiligen, ontferm U over ons.
Door Uw kostbaar Bloed, hoor ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, verhoor ons, Jezus.
Van alle kwaad naar ziel en lichaam, verlos ons, Jezus.
Van alle zonden, verlos ons, Jezus.
Van alle onzuiverheid in woorden, werken en begeerten, verlos ons, Jezus.
Van het verachten en bespotten van heilige zaken, verlos ons, Jezus.
Van ketterij, leugentaal en ongeloof, verlos ons, Jezus.
Van trouweloosheid en onrechtvaardigheid, verlos ons, Jezus.
Van het overtreden van Uw heilige geboden, verlos ons, Jezus.
Van alle gelegenheden tot zonden, verlos ons, Jezus.
Van het onwaardig nuttigen van Uw heilig Lichaam en Bloed, verlos ons, Jezus.
Van een plotselinge, onvoorziene dood, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat Gij in Uw besnijdenis hebt opgeofferd, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Zweet en Bloed, dat in de hof van olijven ter aarde viel, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat Gij vergoten hebt bij de geseling, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat Gij gestort hebt, toen de soldaten U met doornen kroonden, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat Gij vergoten hebt bij het dragen van Uw kruis tot op de Calvarieberg, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat Gij vergoten hebt bij Uw kruisiging, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat Gij vergoten hebt gedurende de drie uren, dat Gij aan het kruis gehangen hebt, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, en het heilig Water dat na Uw dood uit Uw doorstoken zijde vloeiden, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Bloed, dat nog dagelijks op veel altaren in het heilig Misoffer aan de Vader geofferd wordt, verlos ons, Jezus.
Door Uw kostbaar Lichaam en Bloed, dat tot voedsel van onze ziel voortdurend tegenwoordig is in het heilig Sacrament des Altaars, verlos ons, Jezus.
Wij zondaars, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij onze zonden wilt vergeven en onze harten wilt zuiveren, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij in ons een levend geloof wilt storten, een sterke hoop en een brandende liefde, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij de heilige Kerk, die Gij door Uw kostbaar Bloed hebt verworven, wilt besturen en bewaren, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij de Paus en de gehele geestelijkheid in de heilige godsdienst wilt bewaren, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij aan de gehele christenheid vrede en eenheid wilt verlenen, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij onszelf en Uw heilige dienst wilt versterken en bewaren, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij onze harten tot hemelse verlangens wilt opwekken, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij al onze weldoeners met eeuwige goederen wilt vergelden, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij alle overledenen de eeuwige rust wilt geven, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Dat Gij ons gebed wilt verhoren, wij bidden U, verhoor ons, Jezus.
Lam Gods, Dat wegneemt de zonden van de wereld, spaar ons, Heer.
Lam Gods, Dat wegneemt de zonden van de wereld, verhoor ons, Heer.
Lam Gods, Dat wegneemt de zonden van de wereld, ontferm U over ons.
U, Heer, smeken wij, kom Uw dienaren te hulp, die Gij met Uw kostbaar Bloed gered hebt.

Laat ons bidden. God, door het kostbaar Bloed van Uw eniggeboren Zoon hebt Gij alle mensen verlost. Zet het werk van Uw barmhartigheid in ons voort en laat ons altijd, bij de overweging van dit mysterie, de genade van de verlossing ontvangen. Door Christus onze Heer. Amen.

12 juli: Heilige Johannes Gualbertus, abt

Johannes Gualbertus werd geboren in Florence rond het jaar 1000. Hij leidde een frivool leven totdat hij op een Goede Vrijdag de moordenaar van zijn broer ontmoette en aan hem vergiffenis schonk. Er verscheen hem toen een crucifix dat het hoofd goedkeurend naar hem toe boog. Daarna trad hij in in het benedictijnenklooster San Miniato del Monte in Florence. Hij dreigde hier abt te worden en vertrok naar Camaldoli, het centrale klooster van de camaldulenzers, waar Sint Romualdus van Ravenna aan kloosterhervormingen werkte. In 1039 stichtte hij op een rustiger plek het klooster van Vallombrosa bij Florence en werd zo stichter van de congregatie van benedictijnen van Vallombrosa, een tak van de camaldulenzers.

Hij gold als een bestrijder van simonie en concubinaat van de geestelijkheid

Op 12 juli 1073 stierf hij in het door hemzelf gestichte klooster San Michele Arcangelo in Paasignano (bij Florence). Hij werd heiligverklaard in 1193.

Johannes Gualbertus is patroon van de houtvesters en wordt aangeroepen tegen bezetenheid.

Bijeenkomst Legioen Kleine Zielen op woensdag 12 juli

De gebedsgroep Amsterdam van het Legioen Kleine Zielen van Jezus’ Barmhartig Hart komt elke tweede woensdag van de oneven maanden (januari, maart, mei, juli, september en november) bijeen in onze kerk en pastorie; op woensdag 12 juli wordt de conferentie gehouden over een artikel van pater Mariusz Zima met als onderwerp 'Theresia van Lisieux en de Kleine Zielen'.

Het programma is als volgt:
11.00 uur: Gelezen H. Mis
11.45 uur: Lof
12.30 uur: Conferentie in de pastorie met koffie en thee (tot circa 14.00 uur).

Een ieder is van harte uitgenodigd om kennis te komen maken en te komen meebidden met de gebedsgroep. Niemand is te groot of te klein, wij zijn allemaal aan het oefenen. Voor meer informatie kunt u terecht op de website van het legioen.

10 juli: De zeven heilige broers, martelaren, en heilige Rufina en Secunda, maagden en martelaressen

Felicitas was een christenweduwe op het moment dat zij tijdens de christenvervolgingen onder keizer Marcus Aurelius (161-180) met haar zeven zonen werd gearresteerd. Zij had haar jongens opgevoed in de liefde tot Christus. Een rechter dreigde haar met folteringen, als zij haar geloof niet verloochende. Omdat zij geen krimp gaf, probeerde men haar hart te vermurwen door voor haar ogen haar kinderen te martelen. Maar zij spoorde ze aan standvastig en trouw te blijven in hun geloof. Met als gevolg dat ze een voor een een gruwelijke dood stierven. 'Haar geloof in de waarde van het geestelijke won het van haar natuurlijke moederliefde', aldus een oud verslag.

Misschien heeft zij haar zoons wel op dezelfde manier bemoedigd als de Makkabeese moeder van wie het tweede boek der Makkabeeën vertelt. Ook daar wordt verteld hoe een moeder moet toezien dat haar zeven zoons stuk voor stuk worden omgebracht, omdat zij trouw zijn aan hun joodse geloof. Daar zegt de moeder tot een van haar kinderen: "Mijn jongen, God, onze Heer, heeft jou op wonderbaarlijke wijze een lichaam geweven in mijn schoot. Zal Hij dan ook niet in staat zijn om voor jou een lichaam te bereiden na de dood?"

Van de zeven jongens werd Januarius gegeseld, Felix en Filippus werden doodgeknuppeld, Alexander, Vitalis en Martialis werden onthoofd, terwijl Sylvanus van de rotsen werd geworpen. Net zoals de moeder in het bijbelverhaal moest tenslotte ook Felicitas zelf de marteldood ondergaan; ze werd onthoofd door het zwaard.

De heiligen Rufina en Secunda (rechts) waren zussen van elkaar. Zij waren ieder verloofd met een christelijke man, maar deze mannen verloochenden hun geloof toen zij vervolgd werden. De beide zussen bleven het christelijk geloof trouw. Om die reden ondergingen zij de marteldood tijdens de vervolgingen onder de keizers Valerianus (253-260) en Gallienus (260-269).

Paus Damasus I liet op hun graf in de buurt van Rome een basiliek bouwen.

Julimaand - Kostbaar-Bloedmaand: Adoramus Te, Christe (Monteverdi)

Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi,
quia per sanguinem tuum pretiosum
redemisti mundum, miserere nobis.

Wij aanbidden U, Christus, en loven U,
omdat Gij door Uw kostbaar Bloed
de wereld verlost hebt, ontferm U over ons.

Zesde zondag na Pinksteren

Epistel
Rom. 6, 3-11
Broeders, wij allen, die gedoopt zijn tot vereniging met Christus Jezus, wij zijn gedoopt tot vereniging met Zijn dood. Immers door dat doopsel ten dode zijn wij met Hem begraven, opdat - zoals Christus uit de doden is opgewekt door de glorie van de Vader - aldus ook wij in nieuwheid van leven zouden wandelen. Want als wij met Zijn dood in gelijkvormigheid zijn samengegroeid, dan zullen wij dat ook zo zijn met Zijn verrijzenis. Dit toch weten wij, dat onze oude mens mede aan het kruis is geslagen, opdat het lichaam der zonde zou worden vernietigd en wij geen slaaf meer zouden zijn van de zonde. Want wie gestorven is, is vrij geworden van de zonde. Indien wij dan met Christus zijn gestorven, wij geloven, dat wij ook met Christus zullen leven; want wij weten, dat Christus - eenmaal van de doden opgestaan - niet meer sterft; de dood zal over Hem geen macht meer hebben. Want Hij stierf door de zonde, één enkele maal; maar nu Hij weer leeft, leeft Hij voor God. Zo moet ook gij uzelf beschouwen als dood voor de zonde, maar als levend voor God in Christus Jezus, onze Heer.

Evangelie
Mc. 8, 1-9
In die tijd, toen er eens een grote menigte bij Jezus was, en zij niets meer te eten hadden, riep Hij Zijn leerlingen bij Zich, en sprak tot hen: Ik heb medelijden met deze mensen; want zij zijn nu al drie dagen bij Mij, en zij hebben niets meer te eten; en als Ik hen zo naar huis laat gaan, zonder dat zij gegeten hebben, zullen zij onderweg bezwijken, want sommigen van hen zijn van verre gekomen. En Zijn leerlingen gaven Hem ten antwoord: Hoe zou men hun hier in de eenzaamheid voldoende brood te eten kunnen geven? En Hij vroeg hun: Hoeveel broden hebt gij? En zij antwoordden: Zeven. Toen liet Hij het volk zeggen, dat zij zich op de grond zouden neerzetten. Dan nam Hij de zeven broden, sprak een dankgebed uit, brak ze, en gaf ze aan Zijn leerlingen om ze rond te delen. En deze deelden ze uit aan het volk. Ook hadden zij enige visjes; en Hij sprak er de zegen over uit, en liet ze ronddelen. En zij aten, tot zij verzadigd waren; dan verzamelden zij de overgeschoten brokken, zeven manden vol. Het waren er ongeveer vierduizend, die gegeten hadden. Toen liet Hij hen heengaan.

Overweging
De apostelen reageren met ernstige twijfel op de woorden van de Heer dat Hij iets wil doen om het hongerige volk te eten te geven, want hoe zou men het in de woestijn genoeg brood kunnen geven? Christus vraagt eenvoudig wat ze aan voorraad hebben, het is niet veel, namelijk slechts zeven broden en enkele visjes. Hij nam de broden aan, sprak een dankzegging uit en liet ze aan de zittende menigte uitreiken. Hij sprak een zegening uit over de visjes en deed daarmee hetzelfde. Zij aten allen en werden verzadigd, en er bleef zelfs nog een grote hoeveelheid voedsel over.

Wat toen gebeurde, als een geweldig wonder, namelijk duizenden mensen voedsel geven uit een voorraad die slechts voor een handvol mensen toereikend was, gebeurt op wonderbare mysterieuze wijze nog steeds. Want Zijn wonder van de broodvermenigvuldiging duidt erop dat Christus de mensen wilde voeden. In de woestijn voedde Hij hun lichamelijk, maar nu voedt Hij ons naar de ziel door het dagelijks herhaalde wonder van de heilige Mis. En nu is Hij Zelf ons voedsel geworden. Wat in de wonderbare broodvermenigvuldiging tot uiting wordt gebracht, dat Hij ons wil voeden, is in de Mis dus de hoogste realiteit geworden.

Dit wonder moet op het volk van Zijn tijd wel een diepe indruk hebben gemaakt. De goedheid van de Heer, waarmee Hij het volk tegemoetkomt, laat hun Zijn reële belangstelling voor hen duidelijk blijken, gevolgd door het evidente, niet te loochenen wonder. Ook wij zijn getuigen van dit wonder en in nog hogere mate dan toen. Maar vragen wij ons oprecht af: waarderen wij de heilige communie als voedsel voor onze ziel wel genoeg? Hebben wij er tijd en moeite voor over om dikwijls en met aandacht en godsvrucht Jezus in de communie te ontvangen? En zijn al onze verstrooidheden aan het altaar en aan de communiebank wel geheel te verontschuldigen? Als wij deze vragen aan onszelf stellen, dan moeten wij wel constateren dat voor ons dit allergrootste wonder nog niet geheel werkelijkheid van ons leven is geworden.

Laten wij proberen ernaar te streven om dagelijks het wonder van de heilige Mis en de liefde van God dieper te verstaan, allereerst doordat wij de Wil van God in ons leven voltrekken, waardoor Hij steeds meer aanwezig is in onze gedachten en handelingen. Als wij op die manier leven, dan wordt het ook makkelijker om Zijn machtige en reddende hand te bespeuren en dan komen wij vanzelf terecht in een levenshouding van meer dankbaarheid tegenover God.

Jezus heeft ons zo liefgehad dat Hij onze honger op wonderbare wijze heeft willen stillen door het sacrament van Zijn eigen Lichaam en Bloed. Door dit sacrament draagt Hij zorg voor het welzijn en de groei van onze zielen. Mogen wij dan een heilig verlangen opwekken naar dit sacrament dat ons heiligt, en steeds meer in de werkelijkheid van de ware broodvermenigvuldiging leven.

8 juli: Heilige Elizabeth, koningin van Portugal, weduwe

Elizabeth werd geboren in 1271 en was de dochter van koning Pedro II van Aragon en de heilige Constantia van Aragon. Zij was een bloedverwante van de heilige Elizabeth van Hongarije. Door haar huwelijk met Dionysius I werd zij koningin van Portugal. Na de dood van de koning nam zij haar intrek in het klooster van de Clarissen. Zij was een voorbeeld van naastenliefde en een ware vredestichter tussen de volken. Zij stierf te Coïmbra in het jaar 1336. Zij werd in 1625 door paus Urbanus VIII heilig verklaard.

Gebed
Allergoedertierenste God, Die aan de heilige koningin Elizabeth naast andere uitstekende gaven ook het voorrecht hebt gegeven de oorlogswoede te kunnen bedaren; geef dat wij op haar voorspraak de eeuwige vreugde mogen binnengaan na in dit sterfelijk leven de vrede die wij nederig afsmeken, gekend te hebben.

7 juli: Heilige Cyrillus en Methodius, bisschoppen en belijders, patronen van Europa (gedachtenis)

Cyrillus en Methodius waren broers en kwamen uit de Noord-Griekse stad Thessalonica. Ze waren monnik en stonden in verbinding met de Oost-Europese culturen. Wie daar in hun dagen christen wilde worden, moest de Latijnse taal beheersen en de Latijnse cultuur op de koop toe nemen. Dat betekende in de praktijk dat het christelijk geloof voor de gewone man in het oosten ontoegankelijk bleef.

Cyrillus en Methodius gebruikten als eersten de Slavische taal in prediking en onderricht. Bovendien maakten ze een vertaling in het Slavisch van de liturgie, en dus ook van de bijbelteksten die in de liturgie werden voorgelezen. Om de klanken adequaat te kunnen weergeven moest zelfs een nieuw tekenschrift ontworpen worden. Wij kennen dat nu als het cyrillisch schrift, genoemd naar de uitvinder ervan: de heilige Cyrillus. Gewoonlijk wordt dit het 'Russisch schrift' genoemd.

Van paus Hadrianus II († 872) wisten ze zelfs gedaan te krijgen dat in het Oosten het Latijn in de eredienst helemaal werd vervangen door de Slavische taal. De paus wijdde hen ook tot bisschop. Nog tijdens datzelfde bezoek aan Rome overleed echter Cyrillus. Hij werd beschouwd als de denker, filosoof en theoloog van de twee broers. Cyrillus ligt begraven in de kerk van San-Clemente te Rome; hij had diens relieken vanuit Rusland naar Rome overgebracht.

Anders dan zijn broer was Methodius eerder praktisch ingesteld. Hij ging terug naar zijn Slavische volken - zoals de Bulgaren, Hongaren, Magyarenen Russen - om er het christelijk geloof verder te verbreiden en vaste voet te geven. Maar hoe langer hoe meer werd hij tegengewerkt door collega-bisschoppen uit de omgeving, omdat zij vonden dat hij teveel op hun terrein kwam. Het kwam zelfs zover dat hij werd verbannen naar het Zuid-Duitse stadje Ellwangen. Daar sleet hij zijn laatste dagen door verder te werken aan de vertaling van Bijbel en liturgie in het Slavisch.

Methodius ligt begraven in de Mariakerk te Welehrad (het huidige Staré Mesto).

Cyrillus en Methodius zijn van onschatbare waarde geweest voor de verspreiding van het christendom in Oost-Europa. Tegelijk daarmee hebben ze de Slavische volken een eigen identiteit gegeven in de vorm van het cyrillisch schrift. Zij worden vereerd als de eerste apostelen onder de Slavische volken van Oost-Europa.

De heilige paus Johannes Paulus II riep hen in 1980 uit tot co-patronen van Europa. Sinds 1863 golden zij reeds als patronen van alle Slavische landen en volken. Hun voorspraak wordt ingeroepen bij onweer.

Cyrillus wordt afgebeeld als bisschop (tabberd, mijter, staf) met bekeerde ongelovigen bij zich; soms reikt een engel uit de hemel hem twee stenen tafelen om ze over te schrijven op perkament (verwijzing naar Mozes die de twee stenen Wetstafelen vanuit de hemel ontving).
Methodius heeft vaak een afbeelding bij zich van het Laatste Oordeel. Het schijnt dat hij die graag gebruikte bij zijn prediking. Hij bekeerde daarmee een Slavische koning met heel zijn hofhouding tot het christelijk geloof.

6 juli: Heilige Maria Goretti, maagd en martelares

Maria Goretti werd geboren op 26 december 1890 in Corinaldo, Italië. Haar vader stierf toen zij 10 jaar oud was. Zij groeide op in vroomheid. In 1902 deed zij haar eerste heilige communie; enkele weken daarna werd zij het slachtoffer van een aanranding. Maria verdedigde zich tot het uiterste tegen haar aanvaller die haar met een mes veertien keer stak. Ze stierf twee dagen later in het ziekenhuis met in haar handen een kruisbeeld en een medaillon. Ze had nog kans gezien om haar moordenaar, Alessandro Serenelli, te vergeven. Hij werd veroordeeld tot 30 jaar dwangarbeid.

In de gevangenis kreeg hij een visioen van Maria Goretti. Toen hij vrij kwam uit de gevangenis vroeg hij tijdens Kerstmis 1937 aan Maria's moeder om vergiffenis, en die schonk zij hem. Op Maria's voorspraak bekeerde hij zich en trad in als lekenbroeder bij de kapucijnen. Maria Goretti werd in 1950 door paus Pius XII heilig verklaard. Onder de afzienbare menigte op het Sint-Pietersplein bevonden zich Assunta Carlini, haar moeder, verdere familieleden en ook haar moordenaar.

Maria Goretti wordt afgebeeld met een mes en een kruisbeeld of met lelies en een palmtak. Zij is patrones van jonge meisjes en van slachtoffers van aanranding en verkrachting.

Votiefmis voor de uitbreiding van het Geloof

Gebed voor de uitbreiding van het Geloof

O eeuwige God,
Schepper van al wat bestaat,
gedenk dat de zielen der ongelovigen
door U geschapen werden
naar Uw beeld en Uw gelijkenis.
En zie, o God,
hoe te Uwer oneer de hel ermee vervuld wordt.
Vergeet niet dat Jezus, Uw Zoon,
de bitterste dood voor hun zaligheid geleden heeft.
Ik smeek U, o Heer,
gedoog niet langer dat Uw Zoon
door de ongelovigen miskend wordt.
Laat U bedaren door de gebeden Uwer heiligen
en die der heilige Kerk,
de bruid van Uw goddelijke Zoon.
Wees Uw barmhartigheid indachtig.
Vergeet hun afgoderij en hun ongelovigheid
en maak dat zij eindelijk ook Degene mogen kennen,
Die Gij gezonden hebt,
Jezus Christus, onze Heer,
Die ons leven, onze verrijzenis, onze zaligheid is,
door Wie wij verlost en zalig geworden zijn,
en aan Wie alle eer toekomt
in de eeuwen der eeuwen. Amen.

H. Franciscus Xaverius

3 juli: Heilige Ireneus van Lyon, bisschop en martelaar

Ireneus werd geboren rond het jaar 130 in de stad Smyrna in Klein-Azië (tegenwoordig Izmir, West-Turkije). Waarschijnlijk was hij een leerling van Sint Polycarpus, die zelf weer leerling was geweest van de heilige Johannes, de apostel. Ten tijde van keizer Marcus Aurelius (161-180) ontving Ireneus de priesterwijding in de stad Lugdunum in Gallië (de huidige stad Lyon in Frankrijk) en werd er in 177/178 de tweede bisschop. Hij volgde Fotinus op, die kort daarvoor met 47 medechristenen onder heldhaftige omstandigheden de marteldood was gestorven.

Ireneus ijverde krachtig voor de kerstening van de Kelten in Zuid-Gallië. Daarnaast speelde hij een belangrijke rol bij de kwestie van de paasdatum, die erop uit dreigde te lopen, dat de christenen van Klein-Azië, waar hij zelf vandaan kwam, van de moederkerk dreigden losgescheurd te worden.

Hoezeer jodendom en christendom reeds tegen het eind van de tweede eeuw uit elkaar waren gegroeid, blijkt uit een brief van rond het jaar 190 van de hand van bisschop Polycratus van Efese, gericht aan paus Victor. Er is onrust gerezen over de berekening van de paasdatum. De christengemeenten van Asia vierden vanouds Pasen op de dag van het Joodse paasfeest, de veertiende dag van de maan, de dag waarop het Joodse paaslam moest worden geslacht: de zogeheten quartodecimaanse praktijk. Maar de rest van de toenmalige christenheid zei zich te baseren op een traditie die terugging op de apostelen zelf. Die hield in, dat het ongepast was, wanneer de grote vasten beëindigd zou worden op een gewone doordeweekse dag in plaats van een zondag, de dag waarop de Heer uit de dood was opgestaan. (Nog altijd heet de zondag in de Latijns sprekende landen 'Dag des Heren': Domenico, Domingo, Dimanche).

Mede door toedoen van de vredelievende bisschop Ireneus van Lyon zal paus Victor afzien van drastische maatregelen en zullen de kerken van Asia zich aansluiten bij de apostolische traditie.

Hij heeft een aantal theologische werken nagelaten, die van zulke grote waarde zijn, dat hij de eretitel heeft gekregen van 'vader van de katholieke dogmatiek' (geloofsleer). Zijn belangrijkste boek is het vijfdelige werk 'Adversus Hereticos' (Tegen de Ketters). Daarin zet hij uiteen, dat bij meningsverschil binnen de geloofsgemeenschap de traditie als bron en norm van geloof de doorslag geeft. Onder de traditie verstaat hij wat in de Kerk altijd van de ene op de andere geberatie is verkondigd. In deze uiteenzetting ruimt hij ook de eerste plaats in voor het gezag van de Kerk van Rome: "Elke kerkgemeenschap moet zich aansluiten bij de Kerk van Rome omwille van haar hogere gezag." Ireneus verkondigde bovendien dat het Oude Testament verstaan moet worden als Gods plan om de mensen voor te bereiden op het hoogtepunt van de heilsgeschiedenis: de komst van Jezus Christus.

Hij is het ook die bedacht heeft dat de vier diersymbolen uit het Oude Testament - de gevleugelde mens, de gevleugelde leeuw, het gevleugelde rund en de gevleugelde arend of adelaar - op de vier evangelisten toegepast kunnen worden. Zo werd Mattheus vereenzelvigd met de gevleugelde mens, Marcus met de gevleugelde leeuw, Lucas met het gevleugelde rund en Johannes met de gevleugelde arend of adelaar.

Hij zou de marteldood gestorven zijn ten tijde van keizer Septimius Severus (193-211), maar dat is historisch gesproken niet zeker. Sint Zacharias van Lyon (3e eeuw) volgde hem op. Met behulp van enkele medegelovigen die aan de vervolgingen ontkomen waren, begroef deze zijn voorganger Sint Irenaeus van Lyon met grote liefde en verzamelde de stoffelijke resten van de martelaren in een massagraf. De kerk die op deze plaats verrees werd toegewijd aan Ireneus. Ireneus is patroon van het bisdom Lyon.

Hij wordt afgebeeld met een zwaard (martelwerktuig) of met boek of boekrol (als grondlegger van de christelijke theologie).

Magnificat (Bach)

2 juli: Maria bezoekt haar nicht Elizabeth (Maria Visitatie), feest

Na de boodschap van de aartsengel Gabriël ging Maria met spoed door het bergland naar haar nicht Elizabeth, die zwanger was in haar zesde maand. Maria droeg de Verlosser onder haar hart, de groet van haar lippen heiligde de nog ongeboren Johannes, die opsprong in de schoot van Elizabeth. Elizabeth vroeg waaraan zij het verdiend had dat de moeder van haar Heer bij haar kwam. Dan jubelt Maria in haar Magnificat de lofzang op God vanwege alle grootse daden die Hij verricht heeft:

Latijn Magnificat anima mea Dominum. Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Quia respexit humilitatem ancillae suae: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. Quia fecit mihi magna qui potens est: et sanctum nomen eius. Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum. Fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui. Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles. Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes. Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiae suae. Sicut locutus est ad patres nostros Abraham at semini eius in saecula. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

Nederlands Hoog verheft nu mijn ziel de Heer, verrukt is mijn geest om God, mijn Verlosser, Zijn keus viel op Zijn eenvoudige dienstmaagd, van nu af prijst ieder geslacht mij zalig. Wonderbaar is het wat Hij mij deed, de Machtige, groot is Zijn Naam! Barmhartig is Hij tot in lengte van dagen voor ieder die Hem erkent. Hij doet Zich gelden met krachtige arm, vermetelen drijft Hij uiteen, machtigen haalt Hij omlaag van hun troon, eenvoudigen brengt Hij tot aanzien; Behoeftigen schenkt Hij overvloed, maar rijken gaan heen met lege handen. Hij trekt Zich Zijn dienaar Israël aan, Zijn milde erbarming indachtig; zoals Hij de vaderen heeft beloofd, voor Abraham en zijn geslacht voor altijd. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, zoals het was in het begin en nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Amen.

Vijfde zondag na Pinksteren

Triomf van de Kerk over woede, verdeeldheid en haat (schilderij van Rubens, 1628)

Epistel
1 Petr. 3, 8-15
Veelgeliefden, blijft allen één in het gebed; weest medelijdend, vol liefde voor uw broeders; weest barmhartig, welwillend en bescheiden. Vergeldt geen kwaad met kwaad, of verwensing met verwensing; maar wenst daarentegen elkander zegen toe; want daartoe zijt gij geroepen, om aldus zelf zegen te beërven. Want: "wie een gelukkig leven wil hebben en goede dagen wil zien, hij moet zijn tong afhouden van het kwade, en zijn lippen geen bedrog laten spreken. Laat hij het kwaad vermijden, en het goede doen; de vrede moet hij zoeken en daarnaar streven. Want de ogen des Heren rusten op de rechtvaardigen, en Zijn oor is gericht op hun smeken; maar het aanschijn des Heren is tegen degenen, die kwaad doen." Bovendien, wie kan u kwaad doen, als gij ijverig streeft naar het goede? - Maar al hebt gij ook iets te lijden om wille van de gerechtigheid, gelukkig zijt gij dan! Maakt u echter niet bevreesd voor hen, en laat u niet verontrusten; maar heiligt in uw hart Christus de Heer.

Evangelie
Mt. 5, 20-24
In die tijd sprak Jezus tot Zijn leerlingen: Als uw gerechtigheid niet groter is dan die van de schriftgeleerden en farizeën, zult gij het rijk der hemelen niet binnengaan! Gij hebt gehoord, dat tot de ouden gezegd is: "Gij zult niet doodslaan"; en wie doodslag begaat, is strafbaar voor het gerecht. Maar Ik zeg u: ieder die toornig wordt op zijn broeder, is strafbaar voor het gerecht; en wie tot zijn broeder zegt: Gij dwaas, hij is strafbaar voor de hoge raad; en wie zegt: Gij goddeloze, hij is strafbaar met het vuur van de hel. Als gij dus uw offergave naar het altaar brengt, en u daar herinnert, dat uw broeder iets tegen u heeft, laat dan uw offergave daar bij het altaar achter, en ga u eerst met uw broeder verzoenen; en kom dan terug om uw gave te offeren.

Overweging
Waarom is de gerechtigheid van de farizeeën niet groot genoeg om het rijk der hemelen te mogen binnengaan? Waarom eist Christus meer van Zijn leerlingen? De woorden van het Evangelie van deze zondag klinken hard. Zij zijn gericht tegen de schriftgeleerden en farizeeën, maar zij zijn ook toepasbaar op ons eigen leven. Onze Heer stelt hoge eisen waaraan wij moeten voldoen als wij de hemel willen binnengaan. De geboden van het Oude Testament worden niet alleen behouden, maar zelfs verscherpt. Niet alleen hij die iemand vermoordt is strafbaar met het vuur van de hel, maar zelfs hij die toornig wordt en zijn medemens dwaas noemt. Christus geeft aan gerechtigheid en naastenliefde de ware, oorspronkelijke, betekenis terug.

De rechtvaardigheid en de vroomheid van de schriftgeleerden en farizeeën waren vals, omdat zij uit een verkeerd motief voortkwamen. Het was meer eigenliefde dan liefde tot God. Zeker, zij beoefenden verschillende deugden en zij zochten de volmaaktheid, maar zij deden het niet voor God. Zij hoopten eer voor zichzelf te ontvangen en niet voor God, Die de bron van alle goedheid is. Ook hun gerechtigheid was vals, want deze was slechts schijn. De nauwkeurige vervulling van alle voorschriften en regels was er alleen om gezien te worden. Zij wilden beschouwd worden als voorbeeld voor anderen. En precies dat zochten zij: hun eigen eer, en niet de glorie van God. Daarom werden zij zo hard door Christus beoordeeld. Zij deden alle uitwendige oefeningen van het geloof uit liefde tot zichzelf en niet uit liefde tot God. Een dergelijke oppervlakkigheid schept de mentaliteit die altijd vraagt: ben ik verplicht dit of dat te doen? En hoe zwaar weegt deze verplichting? Met andere woorden: hoe ver kan ik nog gaan in mijn zelfzucht en toch niet de wet overtreden? Deze mentaliteit plaatst niet de liefde in het middelpunt van het leven, van alles wat de mensen doen, maar – integendeel – zij wil een grens stellen aan deze liefde, die naar Jezus’ gebod en uit haar aard geen beperkingen verdraagt.

Van de leerlingen van Christus wordt meer verlangd. Niet alleen onze daden moeten met de wet van het Evangelie overeenstemmen, maar ook de gedachten en de houding van onze ziel. Zo wordt de wet niet afgeschaft, maar tot vervulling gebracht. Het is niet genoeg uiterlijk ons geloof te tonen, maar het innerlijk leven moet door de liefde tot God bezield worden. En de ware liefde verdraagt niet alleen geen misdaad, zij eist van ons dat wij zelfs de eerste bewegingen van de toorn trachten te bedwingen. Zij moet het motief zijn dat geheel ons leven beweegt. Geestelijke hoogmoed verblindt vaak ons hart. Zo zijn velen van ons, christenen, van buiten vroom en rechtvaardig, van binnen ver van God verwijderd en op zichzelf gericht. In plaats van anderen tot God te brengen, worden wij voor hen soms een argument om buiten de Kerk te blijven.

De liefde maakt het verschil tussen de rechtvaardigheid van de farizeeën en die van de volgelingen van Christus. En deze liefde is nieuw. Zij mag zich niet uitsluitend beperken tot onze vrienden en degenen die ons het goede wensen; zij moet verder gaan en zich uitstrekken tot alle mensen, zelfs tot onze vijanden. Zij moet niet alleen onze uiterlijke daden beheersen, maar ook ons innerlijk leven doordringen. Deze eisen van onze Heer zijn niet slechts een optie, ze zijn niet vrijblijvend. De ware liefde is de voorwaarde van ons toekomstig geluk.