18 juni: Heilige Ephrem, de Syriër, diaken, belijder en Kerkleraar

Ephrem werd rond 306 geboren in plaats Nisibis. Voor het jaar 338 moet hij de diakenwijding ontvangen hebben. Toen deze stad in 363 werd veroverd door de Syriërs week hij uit naar Edessa dat nog juist tot het Romeinse Rijk behoorde. Daar opende hij een theologische school.

Hij schreef een vloed aan vooral moralistische en mystieke werken.

Tijdens een hongersnood in 372 wist hij de rijken ertoe te bewegen hun voorraadschuren te openen voor armen.

Paus Benedictus XV riep hem in 1920 uit tot Kerkleraar. Op basis van de talrijke theologische tractaten en liederen die alle in metrische vorm zijn geschreven, draagt hij als bijnaam 'citer (of harp) van de Heilige Geest'.

Het kruis van Christus is het heil van alle mensen

Jezus Christus is nedergedaald ter helle.

Onze Heer werd door de dood vertreden, maar Hij baande een weg over de dood heen. Hij onderwierp Zich aan de dood en onderging haar vrijwillig om de dood, tegen haar wil in, ten val te brengen. Want onze Heer droeg Zijn kruis toen Hij de stad uittrok, zoals de dood het wilde, en toen Hij een kreet slaakte op het kruis, liet Hij de doden wegtrekken uit het dodenrijk, tegen de wil van de dood in. Want met het wapen waarmee de dood Hem doodde, behaalde Hij ook de overwinning op de dood. De godheid was verborgen in de mensheid en daarom naderde de dood Hem. Zij doodde en werd gedood. De dood doodde het leven dat in de menselijke natuur aanwezig was en werd gedood door het leven dat zich buiten die natuur bevond. En omdat de dood onze Heer niet zou kunnen verteren wanneer Hij geen lichaam had, en omdat het dodenrijk Hem niet zou kunnen verslinden wanneer Hij niet van vlees en bloed was, kwam Hij tot de Maagd, opdat vandaar een voertuig Hem naar het dodenrijk zou brengen.

Met het lichaam dat Hij van de Maagd had ontvangen, trad Hij het dodenrijk binnen en Hij plunderde daar de schatten en roofde de rijkdommen. En vervolgens ging Hij naar Eva, de moeder van al wat leeft. Zij is de wijnstok, waarvan de dood, door haar toedoen, de omheining openbrak om haar vruchten te kunnen proeven. En Eva, de moeder van al wat leeft, is de bron van de dood geworden voor al wat leeft.

Maar Maria, de nieuwe loot, ontsproot uit Eva, de oude wijnstok, en het nieuwe leven nam in haar zijn intrek. Want, wanneer de dood zou komen om gewoontegetrouw zich zelfverzekerd goed te doen aan de sterfelijke vruchten, was daarin voor haar het leven verborgen dat de dood doodt. Zo zou de dood eerst onbevreesd het leven verslinden, maar het daarna weer uitspuwen en tegelijkertijd mét het leven ook de vele doden.

Dit is de zoon van de kundige timmerman die zijn kruis vervaardigde en het boven het allesverslindende dodenrijk plaatste en zo de mensheid naar de overkant leidde, naar het rijk van het leven. Omdat door het hout de mensheid is gevallen tot in het dodenrijk, is zij over het kruishout naar het rijk van het leven gegaan. Op het hout waarop de bitterheid was geënt, werd de zoetheid geënt, opdat wij Hem zouden leren kennen tegen Wie geen van de schepselen is opgewassen.

U zij lof, omdat Gij Uw kruis hebt gemaakt tot een brug die over de dood heen voert, zodat de zielen uit het land van de doden overgaan naar het land van de levenden. U zij lof, omdat Gij U hebt gekleed in het lichaam van de sterfelijke Adam en het gemaakt hebt tot een bron van leven voor alle stervelingen. Gij zijt de levende. Want zij die U gedood hebben, zijn landbouwers geworden die Uw leven als graan in de diepte van de aarde hebben gezaaid, opdat het zou verrijzen en velen zou doen verrijzen.

Komt, laten wij onze liefde maken tot een groot gemeenschappelijk wierookvat en laten onze psalmen en onze gebeden als wierook opstijgen naar Hem Die Zijn kruis gemaakt heeft tot een wierookvat voor de godheid en Die voor ons allen Zijn Bloed als wierook heeft laten opstijgen.

Uit een preek van de heilige diaken en kerkleraar Ephrem, de Syriër (+ 373)

Dood, waar is uw overwinning? Dood, waar is uw prikkel?
De prikkel van de dood is de zonde; maar God zij dank,
Die ons de overwinning geeft door Jezus Christus, onze Heer.
(1 Kor. 15, 55-56)

Psalm 150 (César Franck): Iedereen die adem heeft, looft de drie-ene God!

Frans
Hallelujah. Louez le Dieu, caché dans ses saints tabernacles,
Louez le Dieu qui règne en son immensité.
Louez-le dans sa force et ses puissants miracles.
Louez-le dans sa gloire et dans sa majesté. Louez-le par la voix des bruyantes trompettes.
Que pour lui le nébel se marie au kinnor.
Louez-le dans vos fêtes au son du tambourin, sur l’orgue et sur le luth, chantez, chantez encor.
Que pour lui dans vos mains résonne la cymbale aux accords éclatants et joyeux.
Que tout souflle vivant, tout soupir qui s’exhale dise: louange à lui, louange au Roi des cieux.
Louez-le dans vos fêtes, chantez, chantez toujours. Hallelujah.

Nederlands
Halleluja. Looft God in Zijn heiligdom, looft Hem in Zijn machtig uitspansel.
Looft Hem om Zijn kracht, Zijn daden; looft Hem om Zijn mateloze grootheid.
Looft Hem met een stoot op de ramshoorn, looft Hem met harp en lier, looft Hem met beltrom en rondedans,
looft Hem met citer en fluit, looft Hem met strijkende cimbels, looft Hem met slaande cimbalen;
ja, iedereen die adem heeft, looft de Heer. Halleluja.

De Allerheiligste Drie-eenheid, hoogfeest

Wij aanbidden U, heilige Heer, almachtig Vader, eeuwige God. Die met Uw eniggeboren Zoon en de Heilige Geest
één God, één Heer zijt; niet in de eenheid van één Persoon, maar in Drievuldigheid, van één Natuur.
Want hetgeen wij, overeenkomstig Uw openbaring, van Uw heerlijkheid geloven, dat nemen wij ook van Uw Zoon
alsmede van de Heilige Geest zonder enig verschil of onderscheid aan; zodat in het belijden der ware en
eeuwige Godheid, in de personen de eigenschap, en in de natuur de eenheid
en in de majesteit de gelijkheid aanbeden wordt.

Uit: de prefatie van de Allerheiligste Drie-eenheid

Epistel
Rom. 11, 33-36
O diepte der rijkdommen van Gods wijsheid en kennis! Wat zijn toch Zijn oordelen ondoorgrondelijk en Zijn wegen onnaspeurlijk! Wie immers heeft ooit de gedachten des Heren gekend, of wie is Zijn raadsman geweest? Of wie gaf er eerst aan Hem, zodat hij recht kreeg op vergelding? Want alles is uit Hem en door Hem en voor Hem. Aan Hem de glorie in eeuwigheid. Amen.

Evangelie
Mt. 28, 18-20
In die tijd sprak Jezus tot Zijn leerlingen: Mij is alle macht gegeven in de hemel en op aarde. Gaat dan, en onderwijst alle volkeren, en doopt hen in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest; en leert hen onderhouden alles, wat Ik u bevolen heb. En ziet, Ik ben met u alle dagen, tot aan de voleinding der wereld.

Overweging
De Kerk wekt ons vandaag niet zozeer op tot diepzinnige bespiegelingen omtrent het ondoorgrondelijk geheim van de Heilige Drie-eenheid, maar wel tot een lofprijzing van de oneindige God Die ons barmhartigheid heeft bewezen. De Vader heeft ons geschapen en van eeuwigheid voorbestemd tot het geluk waarin wij in Zijn genade staan. De Zoon is voor ons mens geworden, Hij heeft ons de openbaring gebracht over de Vader, Die geen mens ooit gezien heeft, en Hij heeft ons verlost door Zijn bloed. De Heilige Geest is het Die ons heiligt, Die het werk van de Zoon in onze zielen tot voltooiing brengt en ons terugvoert tot de Vader in de hemel.

Catechese voor volwassenen

De kernboodschap van het christelijk geloof

Zaterdag 15 juni:
Ons antwoord op Gods oplossing. Bekering.
De Trooster en Helper, De Heilige Geest.

Om 12.00 uur in de pastorie.

100 jaar Sint-Agnesparochie: Hoe het begon

Half april 1919 ontvangt L.Th.M. Snelders, rector te Amsterdam, een brief van mgr A.J. Callier, bisschop van Haarlem: "Aangezien het ons gewenscht is voorgekomen in het Z.Westelijk gedeelte der Stad Amsterdam, in den omtrek van den Schinkel, een nieuwe en zelfstandige Parochie te stichten, zoo belasten wij Ueerw. bij dezen met het nemen der noodigen maatregelen om tot de oprichting van bedoelde Parochie te geraken."

Een duidelijke, doch geen gemakkelijke opdracht. Onmiddellijk zal rector Snelders gereageerd hebben, want vijf dagen later is er opnieuw een brief van de bisschop, waarin hij het voorstel van Snelders goedkeurt om de heilige Agnes als patrones voor de nieuwe parochie te kiezen.

Programma Sint-Nicolaasacademie op zaterdag 15 juni 2019

Zaterdag 15 juni houdt Cees Luttik, vicevoorzitter van de academie, een lezing over 'het verloren evenwicht, hoopvol geloven in een tijd van crisis'. Hij spreekt over zijn eigen bekering tot het katholicisme in 1951 vanuit de reformatie en over hoe hij de revolutie van Vaticanum II doorstond.

Voorafgaand aan de lezing is er om 10.00 uur een gelezen heilige Mis in de kerk.

Dit is de laatste lezing uit de voorjaarscyclus van de Sint-Nicolaasacademie. Op zaterdag 21 september begint het nieuwe seizoen.

Zie: De website van de academie.

Quatertemperdagen tijdens het Pinksteroctaaf

Woensdag, vrijdag en zaterdag tijdens het Pinksteroctaaf, waarin we ons deze week bevinden, zijn Quatertemperdagen. Deze naam is afkomstig van de Latijnse term 'quator tempora' (vier seizoenen).

Vier keer per jaar (dus in elk van de vier seizoenen) staan Quatertemperdagen op de kalender op woensdag, vrijdag en zaterdag in één bepaalde week. Elke dag kent een eigen liturgie, die zelfs voorrang heeft op bepaalde heiligen. In september vallen de Quatertemperdagen vlak na de aanvang van de herfst, in december worden zij gevierd tijdens de derde week van de Advent (winter), in de lente vallen deze dagen in de week na de eerste zondag van de Vasten. En nu, in de (vroege) zomer, vallen de Quatertemperdagen tijdens het Pinksteroctaaf.

Quatertemperdagen komen voor op de liturgische kalender behorende bij het Missaal van 1962 (Tridentijns Missaal) en hebben hun wortels in vroeg-christelijke tijden. (In 2005 hebben de bisschoppen van Nederland deze dagen opnieuw vastgesteld voor de gehele Kerkprovincie.) In de eerste eeuwen van het christendom was het gebruikelijk om wekelijks te vasten op woensdag en vrijdag. Op woensdag, omdat Christus op die dag is verraden; op vrijdag, omdat Hij op die dag is gekruisigd. In Rome kwam daar de zaterdag bij, de dag waarop Christus in het graf verbleef.

In de derde eeuw raakten de wekelijkse vastendagen wat op de achtergrond, maar werd er juist gevast bij de wisseling van de seizoenen. Zo ontstonden de Quatertemperdagen. Het zijn dagen van gebed, boete, inkeer, vasten en onthouding, In dit Pinksteroctaaf bereidt de Kerk zich in het bijzonder voor op de priester- en diakenwijdingen die zaterdag op vele plaatsen in de Wereldkerk zullen worden toegediend.

De woensdag en zaterdag zijn halve onthoudingsdagen, dat wil zeggen dat het gebruik van vlees uitsluitend is toegestaan tijdens de hoofdmaaltijd. De vrijdag is een volledige onthoudingsdag, zoals alle vrijdagen in het jaar, met uitzondering van kerkelijke feestdagen.

Regelmatig vasten is een oude christelijke traditie. Het gaat erom onze geest te onthechten aan het aardse en te richten op de Heer, onze God. Vasten wapent ons bovendien tegen allerlei grote en kleine bekoringen waaraan we dagelijks zijn blootgesteld.

Dum complerentur dies Pentecostes

Latijn
Dum complerentur dies Pentecostes, erant omnes pariter dicentes, alleluia,
et subito factus est sonus de coelo, alleluia,
tamquam spiritus vehementis, et replevit totam domum, alleluia.
Dum ergo essent in unum discipuli congregati, propter metum iudæorum,
sonus repente de coelo venit super eos,
tamquam spiritus vehementis,
et replevit totam domum, alleluia.

Nederlands
Toen de Pinksterdagen aanbraken, waren al de leerlingen op dezelfde plaats bijeen, alleluia.
En plotseling kwam er van de hemel een gedruis, alleluia,
als bij het opsteken van een hevige wind, en het vervulde geheel het huis, waar zij gezeten waren, alleluia.
Toen de leerlingen samen waren uit vrees voor de joden,
kwam er van de hemel een gedruis, als bij het opsteken van een hevige wind,
en het vervulde geheel het huis, waar zij gezeten waren, alleluia.

Zeven gaven en twaalf vruchten van de Heilige Geest

Het morele leven van een christen wordt ondersteund door de gaven van de Heilige Geest. Dit zijn permanente gesteltenissen die de mens gehoorzaam maken om de ingevingen van de Heilige Geest te volgen. De zeven gaven van de Heilige Geest zijn: wijsheid, inzicht, raad, sterkte, kennis, vroomheid en ontzag voor God. Deze gaven voltooien de deugden van hen die ze ontvangen en brengen die tot volmaaktheid. Ze maken de gelovigen volgzaam om onverwijld te gehoorzamen aan de goddelijke ingevingen.

De vruchten van de Heilige Geest zijn volmaaktheden die de Heilige Geest in ons bewerkt. De kerkelijke traditie noemt er twaalf: liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid, bescheidenheid, matigheid en kuisheid. (Gal. 5, 22-23)

Uw Geest, Die goedertieren is, geleide mij op effen paden. (Ps. 143, 10)

En zo gij leeft naar het vlees, zult gij sterven; maar zo gij door de Geest de werken van het lichaam doodt, zult gij leven. Allen toch, die door Gods Geest worden geleid, zijn kinderen Gods. Want gij hebt geen geest van slavernij ontvangen, om terug te vallen in de vrees, maar de geest van kindschap, waardoor we roepen: "Abba, Vader!" De Geest Zelf getuigt met onze geest, dat we kinderen zijn van God. Zijn we kinderen, dan zijn we erfgenamen tevens; erfgenamen van God, en medeërfgenamen van Christus, zo we met Hem lijden, om ook met Hem verheerlijkt te worden. (Rom. 8, 13-17)