17 september 2014

Berekening van de Quatertemperdagen in september

In dit artikel wordt uitgelegd waardoor het verschil ontstaat tussen de traditionele vaststelling van de Quatertemperdagen in de maand september en de berekening van de data waarop we deze dagen in de huidige buitengewone liturgie vieren. Deze discrepantie tussen de traditionele rubrieken en de versie van 1960 doet zich niet elk jaar voor, maar wel in 2014.

In 1960 is het brevier (het boek met het getijdengebed van de Kerk) gewijzigd. Dit had gevolgen voor onder meer de rangschikking van lezingen in de maanden augustus tot en met november. Wij merken deze wijziging in de maand september vooral doordat de Quatertemperdagen in een andere week komen te vallen dan verwacht.

De eerste zondag van de genoemde maanden is de dag waarop de Kerk aanvangt met de lezing van een nieuwe reeks boeken uit de H. Schrift in de Metten (het ochtendgebed), met bijbehorende antifonen en responsoriepsalmen. Deze lezingen maken deel uit van een systeem dat teruggaat tot de zesde eeuw.

De ‘eerste zondag’ van elk van deze maanden is traditioneel de zondag die het dichtst bij de eerste kalenderdag van die maand ligt, zelfs als deze zondag daardoor in de voorafgaande maand ligt. Dit jaar viel de eerste zondag van september dus op 31 augustus, de zondag die het dichtst bij de eerste dag van de maand september ligt. De derde zondag van september is volgens die berekening dan 14 september.

De Quatertemperdagen bij het begin van de herfst zijn de woensdag, vrijdag en zaterdag in de derde week van september. Volgens de traditionele berekening zouden zij dit jaar dus vallen op 17, 19 en 20 september. Bovendien moesten de Quatertemperdagen altijd beginnen op de woensdag na het feest van Kruisverheffing.

Bij de herziening in 1960 is echter bepaald dat de eerste zondag van de maand altijd de eerste zondag in de kalendermaand is. Volgens die berekening is zondag 7 september de eerste zondag van de maand september. De derde zondag is dan 21 september en de Quatertemperdagen vallen dan op woensdag 24, vrijdag 26 en zaterdag 27 september.